Мақала... Андалусия кітаптары

Гранада құлағаннан кейін орын алған Андалусияның (Испания) ең көрнекті мұсылман ғалымдарының миллиондаған кітаптарын өртеу, патшайым Изабелла 1502 жылы Андалусия мұсылмандарын қудалау туралы өзінің әйгілі шешімдерін жариялағаннан кейін «Баб Рамбалла» алаңында жасалды.

Француздың физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты Пьер Кюри: "Мұсылман Андалусиясынан бізде тек отыз кітап қалды, бұл кітаптар атомды бөлуге мүмкіндік берді. Егер тым болмағанда жарты миллион кітап аман қалғанда еді, біз қазірдің өзінде ғарышта галактикалар арасында саяхаттап жүрген болар едік.

Испандық қоғамдар Пиреней түбегінде сегіз ғасыр бойы үстемдік еткен Андалусия өркениеті шығарған ең маңызды өнімдердің бірі саналатын Гранада құлағаннан кейін өрттен аман қалған исламдық кітаптарды қалпына келтіруді талап етуде.

Испандық тарихшы және зерттеуші Ичиберия «Гранада және оның төңірегіне саяхат» атты кітабында 1502 жылы Рамбала алаңында өртенген исламдық Андалусия кітаптарының саны бір миллион жиырма бес мың кітаптан асқанын айтқан.

Ичиберия: «Өрттен аман қалған кітаптар сол заманғы тыныс тіршілік үшін маңызды болғандары Испанияның басқа аймақтарына жеткізілді», - деді.

Испан тарихшыларының айтуынша, өрттен аман қалған көптеген кітаптар Испания шіркеулеріне монахтардың игілігі үшін қолданылған, сонымен қатар Еуропаның әртүрлі елдерінде таратылған мыңдаған ғылыми кітаптардың ғылыми және мәдени дамуында маңызды рөл атқарған. Еуропаның сол кезеңде болған ренессансы.

Католик шіркеуі патшайым Изабелла және король Фердинандпен одақтасқан жан түршігерлік инквизициялық сот процестері кезінде кітаптар өртеніп қана қоймай, мыңдаған мұсылман Андалусиялықтар қоғамдық алаңда тірідей өртелді.

«Гранада – толеранттылық үшін» қауымдастығының өкілі Лопет Хихон: «Баб Рамбала алаңында аспанға жалын көтерілгенде, біз үлкен қазынадан айырылдық» - деген.